بررسی قاعده تسلیط در حق مالکیت

مطابق قانون مدنی و فقه مالک یک مال می‌تواند هر تصرفی را که می‌خواهد در مایملک خود انجام دهد. به این قاعده قاعده تسلیط می‌گویند. همچنین مطابق عبارات مختلفی که در شرع اسلام آمده است، مالک یک مال مانعی برای تصرف در مالش ندارد.

تسلیط و لاضرر

نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که گاهی اوقات جمع قاعده تسلیط با قاعده لاضرر مشکل دارد. قاعده لاضرر بیان می‌کند که نباید به دیگران ضرر زده شود در حالی که مالک در مالش تصرف می‌کند و مطابق قاعده تسلیط مانعی برای انجام این کار ندارد. اگر تصرف مالک در مالش موجب شود تا به دیگری ضرر وارد شود در اینجا قاعده لاضرر بر تسلیط مستولی می‌گردد. چراکه دخل و تصرف در مایملک اشخاص نباید وسیله اضرار به دیگری بشود.

به زبان ساده‌تر مالک حق ندارد حق مالکیت خود را دستاویز قرار دهد تا حقوق دیگران را ضایع کند و اینجا قانون مقابل او می‌ایستد. به طور کلی استیفای از حقوق شخصی تا جایی مجاز است که به حقوق دیگران تعرض نشود.

منظور از مالکیت تبعی چیست ؟

هنگامی که یک شخص مالک یک مال می‌شود این امکان وجود دارد که به تبع آن مال، مالک مال دیگری نیز بشود. در این صورت مبحث مالکیت طبیعی مطرح می‌شود. باید توجه کنیم که مالکیت طبیعی به دو گروه تقسیم می‌شود.

مالکیت تبعی طبیعی | حق مالکیت

موقعیتی را تصور کنید که یک شخص با خریداری کردن یک زمین مالک آن می‌شود و پس از مدتی درختی در زمین او رشد می‌کند. این شخص به تبع این که مالک زمین است مالک درخت نیز می‌شود. به این مالکیت مالکیت تبعی طبیعی می‌گویند.

مالکیت تبعی مصنوعی | حق مالکیت

مالکیت مصنوعی در اثر کاری ایجاد می‌شود که شخص انجام می‌دهد. به عنوان مثال شخصی زمینی را خریداری می‌کند و در آن زمین درختی را می‌کارد. این شخص به سبب مالک بودن نسبت به زمین مالک آن درخت نیز می‌شود و مالکیت او به سبب کاری است که او انجام داده است. به این نوع مالکیت، مالکیت تبعی مصنوعی می‌گویند.

بررسی اماره تصرف

در ماده ۳۵ قانون مدنی بیان شده است که تصرفی که به عنوان مالکیت باشد نشانه مالکیت فرد است مگر اینکه خلافش ثابت شود. بنابراین طبق تعریفی که این ماده ارائه داده است هر شخصی که مالی را تصرف کرده است مالک آن مال به شمار می‌رود مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
این یک اصل است پس اگر کسی ادعا کند متصرف یک مال مالک مال نیست و تصرف او دلیلی برای مالکیتش نمی‌باشد باید این امر را ثابت کند چراکه ادعای او بر خلاف اصل می‌باشد. بنابراین باید برای ادعای خود دلیل بیاورد.

در چه چیز‌هایی تصرف به عنوان دلیل مالکیت در نظر گرفته می‌شود ؟

ممکن است یک شخص در یک عین تصرف داشته باشد و این تصرف به عنوان دلیل مالکیت در نظر گرفته شود. به عنوان مثال شخص متصرف خانه باشد. همچنین این امکان وجود دارد که شخص متصرف منافع باشد. به عنوان مثال تصور کنید دو فرد که یکی از آن‌ها داخل خانه است و دیگری در خارج از خانه بر سر اینکه چه کسی مالک منافع است اختلاف دارند. در این صورت شخصی که داخل خانه است مالک منافع به شمار می‌رود. چرا که در حال حاضر از منافع خانه استفاده می‌کند متصرف منفعت به شمار می‌رود مگر اینکه با سندی خلافش ثابت شود.
همچنین یک شخص می‌تواند با استناد به این که نسبت به یک حق، تصرف داشته است این تصرف را دلیل بر صاحب حق بودن در نظر بگیرد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حق مالکیت، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون حق مالکیت پاسخ دهند .

[box type=”shadow”]
برای دریافت مشاوره حقوقی می توانید با متخصصین و وکلای با تجربه وکیل دات کام با شماره 02166419012 تماس بگیرید.[/box]

منبع : حق مالکیت